Przegląd konserwacyjny podestu ruchomego – co to takiego i kto może go wykonywać?

Przegląd konserwacyjny podestu ruchomego to obowiązek prawny właściciela urządzenia. Podesty ruchome to urządzenia techniczne objęte dozorem Urzędu Dozoru
Technicznego (UDT), a ich regularna konserwacja jest niezbędna do zapewnienia
bezpieczeństwa pracy. Właściwa eksploatacja oraz przestrzeganie obowiązkowych
terminów przeglądów to kluczowe elementy, które pozwalają uniknąć awarii i
wypadków. W niniejszym artykule omówimy, jak często konserwator z uprawnieniami
UDT powinien przeprowadzać przegląd konserwacyjny podestu ruchomego w
Polsce.

Jak często należy wykonywać przegląd konserwacyjny podestu

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, konserwacja podestów ruchomych powinna
odbywać się regularnie, w określonych odstępach czasu. Minimalne wymagania
dotyczące częstotliwości przeglądów zostały określone w Rozporządzeniu Ministra
Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków
technicznych dozoru technicznego. Dla podestów ruchomych przewidziano przeglądy
konserwacyjne:

• Co 30 dni, o ile wytwórca nie podaje innych terminów.

Przykładowe interwały przeglądów dla podestów ruchomych

Wymagana konserwacja prewencyjna oraz inspekcja:

• Codziennie – kontrola wizualna, sprawdzenie poziomu oleju i płynów
  eksploatacyjnych, sprawdzenie działania zabezpieczeń.
• Co 50 godzin pracy – smarowanie przegubów, kontrola przewodów
  hydraulicznych.
• Co 250 godzin pracy – dokładniejsza kontrola stanu technicznego, sprawdzenie
  hamulców, filtrów i układu sterowania.
• Co 1000 godzin pracy lub raz w roku – pełny przegląd techniczny obejmujący
  wymianę filtrów, olejów oraz kompleksową diagnostykę układów elektrycznych i
  hydraulicznych.

Warto zaznaczyć, że powyższe przeglądy są wymagane niezależnie od badań
technicznych przeprowadzanych przez UDT.

Problem zgodności przepisów UDT z instrukcją producenta podestu

W polskich przepisach istnieje niejasność dotycząca odpowiedzialności za
wykonywanie przeglądów konserwacyjnych. Z jednej strony, instrukcja producenta
przewiduje konieczność przeglądów co 50 godzin pracy, fizycznie jest to bardzo
trudne w realizacji. Dlatego proste czynności wykonuje operator. Z drugiej strony,
konserwator z uprawnieniami UDT jest zobowiązany do przestrzegania instrukcji
eksploatacji. W związku z tym pojawia się pytanie, czy konserwator powinien
formalnie przeprowadzać te czynności, czy też wystarczy ich dokumentacja przez
operatora.

Wymagania odnośnie przeglądu podestu przez konserwatora wynikające z Rozporządzenia – §9

Zgodnie z §9 Rozporządzenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii, właściciel
lub użytkownik urządzenia technicznego podlegającego dozorowi technicznemu jest
zobowiązany do zapewnienia jego sprawnej eksploatacji. Obejmuje to między innymi:

• przeprowadzanie regularnych przeglądów konserwacyjnych,
• stosowanie się do zaleceń producenta w zakresie konserwacji i napraw,
• prowadzenie dokumentacji dotyczącej eksploatacji i konserwacji,
• zgłaszanie wszelkich usterek oraz wykonywanie napraw zgodnie z wymaganiami
  UDT.

Należy pamiętać, że w przypadku niespełnienia tych wymagań, UDT ma prawo
nałożyć sankcje, a nawet cofnąć decyzję zezwalającą na użytkowanie urządzenia.

Zakres przeglądu konserwacyjnego podestu

Podczas przeglądu konserwator z uprawnieniami UDT powinien sprawdzić kluczowe
elementy konstrukcji oraz mechanizmy odpowiedzialne za prawidłowe działanie
podestu. W zakres typowych czynności konserwacyjnych wchodzą:

• kontrola stanu konstrukcji i połączeń śrubowych,
• sprawdzenie układów hydraulicznych i elektrycznych,
• smarowanie elementów ruchomych,
• testowanie układu sterowania i zabezpieczeń,
• ocena stanu lin i łańcuchów nośnych,
• sprawdzenie poziomu płynów eksploatacyjnych,
• analiza działania hamulców i systemów awaryjnych.

Po zakończeniu przeglądu konserwator powinien odnotować wykonane prace w
dzienniku konserwacji, który jest dokumentem wymaganym przez UDT.

Przykładowa instrukcja konserwacji podestu ruchomego

Każdy podest ruchomy powinien być obsługiwany i konserwowany zgodnie z
instrukcją producenta. Poniżej znajduje się fragment przykładowej instrukcji
konserwacji:

Instrukcja konserwacji podestu ruchomego:

1. Przed rozpoczęciem konserwacji wyłączyć urządzenie i zabezpieczyć je przed
   przypadkowym uruchomieniem.
2. Skontrolować stan techniczny konstrukcji, zwracając uwagę na ewentualne
   pęknięcia i korozję.
3. Sprawdzić działanie systemów zabezpieczeń, w tym czujników krańcowych i
   blokad.
4. Oczyścić prowadnice i inne elementy mechaniczne z zabrudzeń i
   nagromadzonych osadów.
5. Nasmarować ruchome części zgodnie z zaleceniami producenta.
6. Sprawdzić stan przewodów hydraulicznych i elektrycznych pod kątem uszkodzeń
   lub nieszczelności.
7. Wykonać próbne uruchomienie i sprawdzić poprawność działania układu
   sterowania.
8. Udokumentować wszystkie wykonane czynności w dzienniku konserwacji.

Konsekwencje braku konserwacji

Niedopełnienie obowiązku regularnych przeglądów konserwacyjnych może
skutkować poważnymi konsekwencjami, takimi jak:

• odmowa przedłużenia ważności decyzji UDT na użytkowanie urządzenia,
• zwiększone ryzyko awarii i wypadków,
• kary finansowe nałożone na właściciela lub użytkownika podestu,
• utrata ubezpieczenia w przypadku wypadku wynikającego z zaniedbań
  konserwacyjnych.

Nowoczesne podejście do konserwacji podestu ruchomego

1. Zdalne monitorowanie: Coraz więcej producentów podestów ruchomych
   wprowadza technologie umożliwiające zdalne monitorowanie stanu technicznego
   urządzeń. Systemy te mogą wysyłać sygnały alarmowe dotyczące konieczności
   przeprowadzenia przeglądów lub informować o wykrytych usterkach. Dzięki temu
   można z wyprzedzeniem zidentyfikować problemy, co może zapobiec awariom.
2. Przemysł 4.0: W kontekście Przemysłu 4.0, automatyzacja i cyfryzacja
   procesów przeglądów oraz konserwacji stają się coraz bardziej popularne.
   Wykorzystanie danych analitycznych do przewidywania awarii (predictive
   maintenance) pozwala na bardziej efektywne zarządzanie stanem technicznym
   podestów, co obniża koszty i zwiększa bezpieczeństwo.
3. Nowoczesne materiały: Współczesne podesty ruchome są często wykonane z
   nowoczesnych materiałów, które są bardziej odporne na korozję i uszkodzenia, co
   może wydłużać czas pomiędzy przeglądami konserwacyjnymi. Na przykład materiały
   kompozytowe i odporne na działanie różnych czynników chemicznych mogą
   zwiększać trwałość konstrukcji.
4. Edukacja i szkolenia: Z uwagi na dynamiczny rozwój technologii, istotnym
   elementem jest edukacja operatorów i konserwatorów. Regularne szkolenia z
   zakresu obsługi urządzeń oraz zasad BHP mogą poprawić bezpieczeństwo pracy
   oraz zwiększyć efektywność utrzymania sprzętu.
5. Najlepsze praktyki BHP: Ważne jest, aby oprócz przeglądów konserwacyjnych,
   również prowadzić działania z zakresu bezpieczeństwa, takie jak szkolenia dla
   pracowników. Zrozumienie zasad działania systemów zabezpieczenia, a także
   procedur awaryjnych, jest kluczowe w zapobieganiu wypadkom.
6. Analiza incydentów: Analizowanie przeszłych wypadków i incydentów
   związanych z użytkowaniem podestów może pomóc w zidentyfikowaniu
   najczęstszych przyczyn problemów. Takie studia przypadków mogą służyć jako
   materiał szkoleniowy oraz jako wskazówki do wprowadzenia zmian w zakresie
   konserwacji lub użytkowania.
7. Współpraca z UDT: Warto również podkreślić, że współpraca z Urzędem
   Dozoru Technicznego oraz z innymi instytucjami regulującymi może pomóc w
   dostosowywaniu praktyk konserwacyjnych do zmieniających się przepisów oraz norm
   bezpieczeństwa, co zapewni lepsze zabezpieczenie zarówno urządzeń, jak i ich
   użytkowników.

Konserwacja podestu obowiązkowa wg prawa

Regularna konserwacja podestów ruchomych to obowiązek wynikający z przepisów
prawa oraz kluczowy element zapewnienia bezpieczeństwa użytkowników.
Konserwatorzy z uprawnieniami UDT powinni przestrzegać ustalonych terminów i
wykonywać przeglądy zgodnie z zaleceniami producenta oraz przepisami dozoru
technicznego. Właściwa eksploatacja oraz odpowiednia konserwacja podestów to nie
tylko wymóg formalny, ale również najlepsza praktyka zapobiegająca awariom i
wypadkom.